Υπόμνημα 2023
Υπόµνηµα
Τα προβλήµατα ψυχικής υγείας έχουν αυξηθεί και ενταθεί σε ανησυχητικό
βαθµό, τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς, ιδαίτερα µετά την οικονοµική κρίση
και την πανδηµία του Covid-19.
Ως ΣΠΨΥ ζητούµε:
• Το θέµα της ψυχικής υγείας να αντιµετωπίζεται ως αναπόσπαστο
µέρος του κεφαλαίου της δηµόσιας υγείας και η διάσταση αυτή να
λαµβάνεται υπόψη στη διαµόρφωση πολιτικών, σε όλους τους τοµείς.
• Αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων των ατόµων που
αντιµετωπίζουν προβλήµατα ψυχικής υγείας, µε ανάλογες υπηρεσίες,
πολιτικές, δοµές και κονδύλια.
• Να υπάρχει στενότερη διαβούλευση µεταξύ αρµοδίων αρχών και
ΜΚΟ καθώς και επισκέψεις στο ΝΑ και τις δοµές από τις ΜΚΟ.
Σε επίπεδο ΕΕ συζητείται η διαµόρφωση πολιτικής για την ψυχική υγεία, η
οποία θα δηµοσιοποιηθεί µέχρι τον Ιούνιο του 2023. Ευελπιστούµε ότι αυτή
θα δώσει στην πολιτεία το έναυσµα να ασχοληθεί ουσιαστικά µε το ζήτηµα
Ως ΣΠΨΥ επισηµαίνουµε τις πιο κάτω επείγουσες διαπιστώσεις και ανάγκες:
Αυτά τα σοβαρά προβλήµατα πρέπει να µελετηθούν σε βάθος ώστε να δοθούν λύσεις, περιλαµβανοµένων κινήτρων, και να υπάρξει ολοκληρωµένη, σφαιρική, πολιτική και στρατηγική.
Χαιρετίζουµε το γεγονός ότι τα έργα για την Α φάση του νέου Νοσοκοµείου
προχωρούν κανονικά και ευελπιστούµε σύντοµα να υπάρξει έγκριση για την Β
φάση - εξωτερικά ιατρεία, θάλαµοι για παιδιά και ενήλικες. Ωστόσο:
- Υπάρχει ανάγκη για νέες κρατικές δοµές ψυχικής υγείας µέσα στην
κοινότητα – όπως γίνεται στην Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες της ΕΕ.
- Πρέπει να δηµιουργηθούν κρατικοί ξενώνες για ενήλικες µε σοβαρά
προβλήµατα ψυχικής υγείας.
- Επιβάλλεται να καταργηθούν οι πληρωµές για υπηρεσίες ειδικοτήτων
ψυχικής υγείας από το ΓεΣΥ. Η πλειοψηφία των ενηλίκων ασθενών είναι
άνεργοι ή/και ηλικιωµένοι και παρατηρείται ότι δεν προσέρχονται στα
δηµόσια νοσηλευτήρια, όπου λαµβάνουν τις υπηρεσίες που δικαιούνται.
Αναγνωρίζεται η έκδηλη υποστελέχωση των Υπηρεσιών
Ψυχικής Υγείας και παρατηρείται το φαινόµενο οι επαγγελµατίες όλων των
ειδικοτήτων να εγκαταλείπουν τις δηµόσιες δοµές. Ως εκ τούτου:
- Υπάρχουν ελλείψεις σε ψυχιάτρους, εργοθεραπευτές, γενικούς γιατρούς,
κοινωνικούς λειτουργούς κλπ. µε πολύ δυσµενείς συνέπειες.
- Οι κοινωνικοί λειτουργοί µετακινήθηκαν από το ΝΑ και άλλα νοσοκοµεία,
προκαλώντας µεγάλο κενό διασύνδεσης, υποστήριξης και εποπτείας των
ασθενών στην κοινότητα µε συνέπεια τις επαναλαµβανόµενες υποτροπές
και εισδοχές-νοσηλείες.
- Aκόµη δεν έχει υπάρξει συµφωνία για ένταξη των ιδιωτών
εργοθεραπευτών στο ΓεΣΥ, µε αποτέλεσµα να παρατηρούνται σοβαρές
ελλείψεις και έντονη δυσκολία ανταπόκρισης στα υφιστάµενα αιτήµατα.
Υπάρχει έντονη ανάγκη για αναβάθµιση της
κοινοτικής φροντίδας στο σπίτι και µέσα στην κοινότητα, µεταξύ άλλων µε
προστατευµένες ή ηµι-προστατευµένες δοµές/διαµερίσµατα/σπίτια, µε
απώτερο στόχο οι ασθενείς να παραµείνουν λειτουργικοί στην
καθηµερινότητα τους. Αυτό αφορά τόσο το Υπουργείο Υγείας (στελέχωση) και
το Υπουργείο Εργασίας (διαβίωση).
Σε αυτό το πλαίσιο, επιβάλλεται να υπάρξει:
- Νοµοσχέδιο κοινοτικής φροντίδας, το οποίο να καλύπτει την λειτουργία
όλων των δοµών και υπηρεσιών µέσα στην κοινότητα, µια προσπάθεια
που ξεκίνησε πριν σχεδόν µια 20ετια, χωρίς κατάληξη.
-Δηµιουργία περισσότερων Κέντρων Ηµέρας (ΚΗ) και Μονάδων
Εργασιακής Αποκατάστασης (ΜΕρΑ), µε στόχο την ψυχοκοινωνική
αποκατάσταση και παραµονή των ασθενών στην κοινότητα, µέσω της
εκπαίδευσης σε εργασιακές και κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και την
ψυχοκοινωνική αποκατάσταση ευρύτερα. Σήµερα, στην Λευκωσία
λειτουργεί ένα µόνο ΚΗ και µία ΜΕρΑ για ασθενείς. Στην υπόλοιπη
επικράτεια υπάρχουν από ένα ΚΗ και µία ΜΕρΑ σε Λάρνακα και Λεµεσό,
ενώ καµία δοµή αποκατάστασης στην Πάφο. Τα υφιστάµενα Κέντρα
πρέπει να ενισχυθούν όσον αφορά τα προσφερόµενα προγράµµατα και
(σε κάποια) υποδοµές.,
- Δηµιουργία οµάδων έγκαιρης παρέµβασης µέσα στην κοινότητα για
αποκλειστική για την ψυχοκοινωνική στήριξη και επιµόρφωση των
οικογενειών των ασθενών.
- Λειτουργία κρατικής τηλεφωνικής γραµµής ψυχο-κοινωνικής στήριξης
όπου οι ασθενείς ή µέλη της οικογένειας τους µπορούν να απευθυνθούν.
- Ενηµέρωση και επιµόρφωση της κοινωνίας για την ψυχική υγεία, ώστε
να αντιµετωπιστεί και να καταπολεµηθεί το στίγµα, καθώς και επαρκή και
µόνιµη πληροφόρηση σχετικά µε τις προσφερόµενες υπηρεσίες.
Επιβάλλεται να υπάρξει, άµεσα, πιο ισχυρή και πρακτική κρατική πολιτική για επανένταξη των ατόµων που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ψυχικής υγείας τόσο στην κοινωνία γενικότερα, όσο και στην αγορά εργασίας. Στόχος πρέπει να είναι οι πολίτες που αντιµετωπίζουν προβλήµατα ψυχικής υγείας να λαµβάνουν αποτελεσµατική και έγκαιρη φροντίδα µέσα στην κοινότητα.
Σηµαντικά στοιχεία και αριθµοί – ΕΕ & Κύπρος
– Οι κλίνες του Νοσοκοµείου Αθαλάσσας, το µοναδικό στην Κύπρο που προσφέρει ψυχιατρικές υπηρεσίες, δεν είναι αρκετές. Από την εποχή του Covid-19 το Νοσοκοµείο είναι σε διαρκή υπερπληρότητα, µε έντονη δυσκολία να ανταποκριθεί τόσο στις υποδοµές όσο και στην παροχή φροντίδας στους ασθενείς από επαγγελµατίες.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
Το 2018 η Κύπρος διέθετει µόνο 18 κλίνες ανά 100.000 πληθυσµό, το δεύτερο
χαµηλότερο στην ΕΕ.
– Ο αριθµός των ψυχιάτρων στην Κύπρο βρίσκεται σε πολύ χαµηλά επίπεδα (12 για κάθε 100.000 κατοίκους το 2017 – 6η από το τέλος).
– Η πρωτοβουλία της ΕΕ για την ψυχική υγεία – το 2023 Στην οµιλία της για την ‘κατάσταση της EE’ τον Σεπτέµβριο του 2022, η Πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε την πρόθεση για µια νέα ολοκληρωµένη προσέγγιση για την ψυχική υγεία το 2023. https://health.ec.europa.eu/non-communicable-diseases/mental-health_el
Η έκθεση του 2022 «Η υγεία µε µια µατιά» έδειξε ότι σχεδόν ένας στους δύο νέους Ευρωπαίους αναφέρει µη καλυπτόµενες ανάγκες περίθαλψης ψυχικής υγείας, ενώ το ποσοστό των νέων που αναφέρουν συµπτώµατα κατάθλιψης σε αρκετές χώρες της ΕΕ υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της πανδηµίας. Πρόκειται για πολύ ανησυχητικά δεδοµένα.
